Vraag ons gerust om informatie. Vul het onderstaande formulier in en klik op de verstuur knop.

Vraag ons gerust om u terug te bellen. Vul het onderstaande formulier in en klik op de verstuur knop.

‘Froegâh’

Voor degene die mijn Klimaatakkoordje met mezelf niet heeft gelezen: wij wonen in een tussenwoning in een bloemkoolwijk uit 1980. Jaren terug hadden we al een laag energieverbruik: in 2016 iets meer dan 800m³ en bijna 1.400 kWh.

Toen ik in 2006 hier kwam wonen, kostte het Eneco een aantal jaren om mijn termijnbedrag naar gepaste laagte aan te passen. Zo’n zuinig huishouden waren ze blijkbaar niet gewend.

Gewoon en niet verspillen

En het enige wat we daarvoor deden: niet verspillen. De verwarming uit als er niemand thuis is. Maar met name de mechanische ventilatie uitschakelen (volgens klokprogramma) als natuurlijke ventilatie blijkt te volstaan. En ja: daar heb ik als energie-adviseur een streepje voor: op het werk hebben meters die ik tijdelijk mag lenen om de kwaliteit van onze binnenlucht (CO2, temperatuur en luchtvochtigheid) te meten. En ja: het grootste glasoppervlak is georiënteerd op het zuidoosten: daar oogsten we best wat gratis warmte.

Wat elektriciteitsverbruik betreft hebben we een vaatwasser die groot genoeg is om eens per twee dagen te draaien. Een wasmachine die (vrijwel altijd) volle trommels draait. Geen wasdroger. Geen energievretende hobby’s of warmte behoevende huisdieren. Weinig ict-apparatuur. En als we dingen niet gebruiken: dan staan ze uit.

Investeringen ter vervanging en als mooie tweede stap

In januari 2017 vervingen we onze cv-ketel en een maand later werden als een mooie tweede stap 6 pv-panelen geplaatst. Na wat glooingen in ons energieverbruik (leegstaande woning naast ons en het aanbrengen van vloerisolatie) zetten we in 2019 de volgende belangrijke stap: vervanging van het laatste enkel glas en het 40 jaar oude dubbel glas op de begane grond. Zoals afgesproken en in Klimaatakkoordje 2.0 verder beschreven: triple glas in kunststof kozijnen (Ug = 0,7 en Ufr = 1,1). Dit deden we niet uit financieel gewin, want hoeveel kan je nou eenmaal besparen als je verbruik al is gedaald tot onder 600m³? Wat we wél uit financieel gewin deden: de spouwmuren laten bij-isoleren: als je twee isolatie-maatregelen uitvoert krijg je subsidie. Voor triple glas is dat een leuk bedrag. Sterker nog: de subsidie voor triple glas + spouwisolatie was hoger dan de kosten voor spouwisolatie. Dus waren we met spouwisolatie goedkoper uit dan zonder.

Gasverbruik daalt verder dan verwacht

Ons gasverbruik in 2018 was 592 m³; 2019: 561m³ (glas- en kozijnvervanging vond plaats in november en december). De winter van 2020 was geen echte winter. Het aantal uren dat we thuis zijn geweest was in 2020 dan weer hoger (in het voorjaar en december). Echte vergelijking is daardoor lastig, maar een gasverbruik van 346m³ voor kalenderjaar 2020 was ver onder mijn verwachting. De besparing was ver boven mijn verwachting. We merken dat zontoetreding een belangrijke factor is voor ons gasverbruik: op zonnige dagen is het duidelijk lager dan op bewolkte dagen.

Hoe nu verder?

Ooit zullen we van het aardgas af moeten. Zijn wij daar nu op voorbereid? Of moeten we nog meer isoleren? Hoeveel GJ zouden we inkopen vanuit stadsverwarming? Hoe zou ons elektriciteitsverbruik eruit komen te zien als we een warmtepomp zouden kiezen?

Ons huidig gasverbruik onder de loep

Ons gasverbruik bestaat uit verwarming van ons huis, verwarming van tapwater en koken. Afgelopen jaar (geen echte winter, maar meer thuis dan normaal) 350m³ (even afgerond). In de zomermaanden 10m³ per maand (als we niet op vakantie zijn). Wij douchen met name ’s ochtends en koken uitsluitend ’s avonds. Op basis daarvan schat ik in dat wij ca 3 m³ per maand voor koken verbruiken en ca 7 m³ per maand voor tapwater.

Ons totale gasverbruik (350m³ in 2020) is dan als volgt verdeeld:

• 35 m³ per jaar voor koken
• 80 m³ per jaar voor tapwater
• 235 m³ per jaar voor verwarming

Jaarverbruik van elektrisch koken

Voor koken verbruiken we nu ca 35m³ per jaar. Dat komt overeen met ca 350 kWh aan warmte. Bij een gasfornuis gaan de hete verbrandingsgassen rond de pan. Bij een inductie kookplaat gaat alle warmte direct de pan in en is dus efficiënter. Maar hoeveel? Laten we het erop houden dat we ons gasverbruik voor koken inwisselen voor 350 kWh aan extra elektriciteitsverbruik.

Jaarverbruik van stadsverwarming

Als we over zouden stappen op stadsverwarming zouden we het gasverbruik voor tapwater + verwarming als warmte inkopen: 315m³. Dat komt overeen met 11 GJ. Tel daar nog wat bij om het warmteafleverstation continu boven een legionella veilige temperatuur te houden. (Of wordt inmiddels kortstondig legionella veilig gehanteerd? Zoals ook onze cv-ketel alleen het warmtewisserlaartje voor tapwater opwarmt op tijden dat we normaal gesproken douchen en als we buiten die tijden warm water tappen.) Zou een warmteleverancier voor 11 GJ/jaar leidingen willen aanleggen naar mijn huis? Of zou het interessant zijn om samen met m’n buren zomerwarmte op hoge temperatuur op te slaan in een buurt buffer? Ik verwacht dat beide opties erg duur zijn bij een warmteverbruik dat zo laag is.

Jaarverbruik van all-electric

En een warmtepomp dan? Hoeveel kWh extra elektriciteitsverbruik levert dat op? Welk elektrisch vermogen vraagt dat? Welke cv-watertemperatuur heb ik nodig?

De warmtepomp zou 315m³ gasverbruik moeten vervangen (ruimteverwarming + tapwater). Dat is 800 kWh aan warmte voor tapwater + 2.350 kWh aan warmte voor ruimteverwarming. Met een (jaar gemiddeld) rendement voor tapwater van 2,5 en een (jaar gemiddeld) rendement voor ruimteverwarming van 4 kost ons dat ruim 900 kWh elektriciteit. (die rendementen lijken me, zeker over enkele jaren, heel behouden, maar ik reken me niet graag rijk).

Elektrisch vermogen

Als een hele jaren-80 woonwijk overstapt op all-electric trekt het elektriciteitsnet het natuurlijk niet. Klopt. Sowieso als we dat doen met het huidige gemiddelde warmteverbruik. En sowieso niet als we ons gemiddelde warmteverbruik 1-op-1 overzetten naar all-electric. Maar hoe ver zijn we van all-electric af, als het energieverbruik van Huize van Leeuwen gemiddeld zou zijn?

Natuurlijk is ons gasverbruik in de wintermaanden hoger dan in de zomer. Net als bij alle andere woningen bij ons in de wijk. Maar welk thermisch vermogen verbruiken we eigenlijk? In de volgende grafiek staat het hoogste uurverbruik van iedere dag in 2020 weergegeven. Onze pieken worden vooral bepaald als binnen een klokuur meerdere mensen douchen en in datzelfde uur de verwarming de woonkamer verwarmt. Of als het pannenkoekenbakken samenvalt met verwarming. En als tapwater en ruimteverwarming samenvallen halen we incidenteel 0,6m³ aardgas per uur. Dat komt overeen met ca 6 kW warmte.

Het mooie van een warmtepomp is, dat hij met 1 kW elektriciteit zo’n 2 á 3 kW aan warmte uit bijvoorbeeld buitenlucht kan halen. De elektriciteit wordt daarbij ook in warmte omgezet, zodat je met 1 kW elektriciteit 3 á 4 kW warmte krijgt. Voor 6 kW warmte is dan slechts 1,5 á 2 kW elektriciteit nodig. Voor een enkele woning is dat leuk, maar om een hele woonwijk met zo’n elektrisch vermogen te verwarmen wordt ‘spannend’.

Pieken van nu

Die 6 kW die wij maximaal verbruiken: dat is bij ons slechts kortstondig. Zolang we niet thuiswerken hebben we ’s ochtends een piek voor douchen in combinatie met wat stralingswarmte (en een binnentemperatuur die ik deze winter van 18°C heb verhoogd naar 18,5°C, omdat anders ’s ochtends de verwarming onvoldoende aan gaat om enige stralingswarmte te krijgen.. ieder voordeel heeft z’n nadeel). ’s Ochtends dus een piek en als we eind van de middag thuis komen weer een piek voor verwarming en koken. In januari/februari zag ons gasverbruik er op dinsdagen (maar ook op maandagen en donderdagen) veelal zo uit:

Ter vergelijk ook ons gasverbruik op 8 dinsdagen in de zomer:

Verminder het gasverbruik in de winter met het gasverbruik in de zomer en je houdt ’s ochtends een piek over van ca 0,2m³ per uur (ca 2 kW warmte) en ’s middags een piek van ca 0,3m³ per uur (ca 3 kW warmte) voor verwarming van onze woning.

Pieken van nu moeten lager kunnen door eenvoudige aanpassingen

Tot slot kunnen we pieken nog verder afvlakken door de verwarming eerder aan te laten schakelen en ons huis in langere tijd met lager vermogen op te laten warmen. Zou het dan mogelijk zijn om altijd onder 2 kW warmte (opwekking) te blijven? Bij een COP van de warmtepomp van 3 (wat me ter zijner tijd laag lijkt) hebben we dan 0,7 kW elektriciteit nodig.

Bovenstaande grafieken zijn werkdagen. Maar ook op zondagen in de wintermaanden brandt de verwarming lang niet continu en hebben we ook geen hogere pieken:

En als we dan ook nog eens warmte gaan produceren met elektriciteit die we anders zouden terugleveren? En ja: als we overschakelen op all-electric komen we met onze 6 zonnepanelen op jaarbasis te kort. Ik voel veel voor PVT-panelen die elektriciteit en warmte leveren aan een warmtepomp die inschakelt als er zonne-energie geoogst kan worden. Dat is goed voor de COP (het rendement) van de warmtepomp en dat is gunstig als de salderingsregeling wordt afgebouwd. Onderstaande grafiek toont onze inkoop en teruglevering van elektriciteit in 2020 per week: iedere week leveren wel (iets) aan elektriciteit terug, waarvan het (in de toekomst) fijn is als we die zelf kunnen benutten.

Zou ons energieverbruik voor een hele woonwijk dan te elektrificeren zijn? En over enkele jaren: kan warmteopslag in faseovergangsmateriaal (vast/vloeibaar of hydratatie/dehydratatie van zout) de mogelijkheid bieden om het jaarverbruik en het vermogen van elektriciteit nog verder te verlagen dan dat ik hierboven schetste voor een warmtepomp?

Cv-watertemperatuur

Onze woning beschikt alleen over radiatoren. Geen vloerverwarming. Ik heb de cv-ketel handmatig ingesteld op maximaal 55°C cv-watertemperatuur. Ik heb tijdelijk een datalogger van mijn werk geleend om eens te kijken wat er nu nodig is. En wat blijkt (nu met thuiswerken de hele dag verwarming aan): met lage cv-watertemperatuur zitten wij er warmpjes bij! Onderstaande grafiek is gemeten aan de aanvoer cv-leiding. Ook de temperatuur van twee retourleidingen worden gemeten en wat blijkt: die zijn gelijk. Een paar jaar geleden heb ik van de twee radiatoren die we gebruiken (1 aan de voorgevel, 1 aan de achtergevel) de radiatorkranen zo ingesteld dat ik de indruk had dat ze gelijkmatig warmte afgeven. Met die waterzijdige inregeling heb ik in 10% van de moeite 90% van het effect behaald.

Bedrijfsuren van ons energieverbruik

Tot slot voor degene die geïnteresseerd zijn in belastingduurkrommen: als eerste ons gasverbruik. Onze gasmeter staat 75% van de tijd stil. De 2.200 uur dat de meter wel draait, doet hij dat soms voor alleen koken, soms voor alleen tapwater en soms voor ruimteverwarming. En als hij draait… dan nooit voluit.

Dan onze elektriciteitsinkoop en -teruglevering in één: positieve waarden zijn inkoop. Negatieve waarden zijn inkoop. Net als je de uitslag van je corona-test: negatieve uitslag is eigenlijk gewoon heel goed nieuws… Wij leveren dus ruim 2000 uur per jaar elektriciteit aan het openbare net. En bijna 6000 uur per jaar kopen we elektriciteit in. Waarvan ca 5000 uur onder 250 Watt. Alles boven 500 Watt wordt bepaald door wasmachine, vaatwasser, waterkoker en oven. Als we nu eens zouden accepteren dat die wat langzamer opwarmen, dan kan ook dat vermogen omlaag.

Laat maar komen die energierekening!

Op de jaarafrekening die we in februari vorig jaar kregen werd ons nieuwe termijnbedrag alsvolgt opgebouwd (even opletten dat er ook subtiel een minbedrag tussen staat):

Leveringskosten voor gas zullen lager uitvallen dan vorig jaar is geraamd ter onderbouwing van bovenstaand termijnbedrag. Nu ons gasverbruik is gedaald van 561m³ in 2019 naar 346m³ in 2020 (in plaats van een stijging, omdat 2020 best een kouder had kunnen uitpakken dan 2019), zullen we opnieuw geld terugkrijgen. Laat maar komen die energierekening!

Vragen of opmerkingen?

Die hoor ik graag als commentaar op dit artikel! Ik sta open voor andere denkrichtingen en zal vragen proberen te beantwoorden! Alvast bedankt!

Bron:

Onze slimme meters worden dagelijks uitgelezen en weergegeven door Energy-Online (www.eol.nl), een product van Meijer Energie- & Milieumanagement.